ในอดีต “กระทรวงนครบาล” เป็นหน่วยงานราชการที่ก่อตั้งเมื่อ 2435
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีหน้าที่บังคับบัญชาการรักษาพระนคร คือปกครองมณฑลกรุงเทพ มีกรมที่สังกัด
เช่น กรมพลตระเวน กรมสุขาภิบาล ต่อมาในปี 2465 ได้มีรวมกระทรวงนครบาลกับกระทรวงมหาดไทยเข้าเป็นกระทรวงเดียวกันเรียกว่า
“กระทรวงมหาดไทย”
ส่วนข้อเสนอการตั้งกระทรวงนครบาลในยุคสมัยใหม่ มีวัตถุประสงค์
เพื่อการบริหารจัดการกรุงเทพ โดยพรรคกิจสังคมได้เคยเสนอร่างกฎหมาย
ตั้งกระทรวงนครบาลให้รวมหน่วยงานสาธารณูปโภคต่าง ๆ ในเขตกรุงเทพฯ รวมทั้งกองบัญชาการตำรวจนครบาลให้ขึ้นตรงกับกับกระทรวงนครบาล
และให้แบ่งพื้นที่กรุงเทพฯ ออกเป็น 11 นครบาล โดยแต่ละนครบาลจัดตั้งเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้บริหารและสภาของแต่ละนครบาลเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชน นอกจากนี้ หากชุมชนใด จังหวัดใดมีประชากรหนาแน่น และรายได้เพียงพอตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ก็ให้จัดตั้งเป็นนครบาลเช่นเดียว
กับในเขตกรุงเทพฯ กระทรวงนครบาลจะกำกับดูแลนครบาลต่าง ๆ ดังกล่าว ทั้งนี้เมื่อพรรคกิจสังคมเสนอร่างกฎหมายนี้ต่อสภาผู้แทนราษฏรและได้มีการรับหลักการในวาระที่ 1 ไปแล้ว แต่ต่อมามีการยุบสภาผู้แทนราษฏร
ร่างกฎหมายดังกล่าวจึงตกไป